Refleksje z  drugiej wizyty w przedszkolu w Sigtunie w ramach projektu Erasmus +

Istnieje szwedzka „podstawa programowa” – państwowy dokument obowiązujący w całej Szwecji -oparta na prawie demokratycznym, której każda szkoła i przedszkole musi się podporządkować. Dokument zawiera cele i zadania przedszkoli. Osiągniecia dziecka na koniec wychowania przedszkolnego  zawarte w dokumencie są takie same dla wszystkich dzieci i przedszkoli w całym państwie.  Oprócz tego, każde przedszkole ma prawo wybrać swoja filozofie oraz programy. Przedszkole Norbacka oparte jest na filozofii Reggio Emilio. Gmina Sigtuna zobowiązała przedszkola pracujące w jej obrębie opierając się na filozofii Reggio do realizacji programu trzyletniego na lata 2017-2019    „ Pracuj nad wartościami aby ocalić  świat”, „Praca pedagogiczna przez projektowanie” Nasze zadania: mieć ciekawe świata dzieci i ciekawych świata pedagogów.  Przykładowe zadanie: Zapytaj kulę ziemską – jak ona się czuje? Musimy dać dzieciom wiarę w pozytywną przyszłość, że mamy na to wpływ.

Zadaniem przedszkola jest nie wychowywać  ale  „wspierać w wychowaniu”. Należy stwarzać sytuacje, żeby dziecko się formowało. Pokazać drogę, którą może podążyć uczeń, ale nie wskazywać konkretnych rozwiazań. Dziecko samo poszukuje przy pomocy (obecności) nauczyciela. Szkoła ma przekazywać konkretne wartości. Każde dziecko ma prawo być wolne. Bardzo ważne jest poszanowanie wolności słowa. Każdy ma prawo być inny – tolerancja – poszanowanie inności.

Powyższe dokumenty obowiązują wszystkich. Poza tym każde przedszkole może sobie wybrać „filozofię”, ale musi być zgodna z odgórnymi założeniami.

Przedszkola posiadają narzędzie do samooceny.  W skali od 1 do 6 pedagodzy oceniają dostępność – czyli jak my zorganizowaliśmy pracę dziecku. Działy do samooceny:

• Otoczenie dziecka, materiały do pracy
• Twórczość i inne formy wyrazu. Jakość naszej pracy a nie dziecka.
• Komunikacja i nauka języka
• Matematyka
• Nauka o przyrodzie i technika

W wyniku współpracy z naszym przedszkolem, zastanawiają się nad dodaniem  działu „wartości”.

Ocena odbywa się dwa razy w roku. Oceniają siebie, a nie dziecko. Dyrektor te oceny udostępnia w Internecie na zewnątrz: władzom, rodzicom. Ta ocena wpływa na status przedszkola, na to czy rodzice chcą oddać dziecko do tego przedszkola, a za dzieckiem „idą” pieniądze.

Jest także ocena rodziców - ankieta. Ocena rodziców  i przedszkola jest porównywana. Odbywa się  raz w roku – ocena z zewnątrz.

Dokumentacja pedagogiczna jest bardzo ważna, ponieważ dzięki niej znamy drogę, jaką podążało dziecko. Musimy tak pracować, aby dziecko samo dochodziło do pewnych wniosków, formułowało hipotezy, debatowało, odkrywało. Jako pedagodzy powinniśmy spojrzeć na dziecko jak na producenta bogato wyposażonego, kompetentnego, z możliwościami. Ważna jest współpraca i zależności pomiędzy dzieckiem i nauczycielem. Istnieją dwie zależności: zależność dziecka od możliwości pedagoga i zależność pedagoga od możliwości dziecka.

nauczyciel    ↔     dziecko

Dzieci mogą się swobodnie uczyć tylko wówczas, gdy stosunki dziecko - nauczyciel są dobre. Nie powinni tracić czasu na wypracowywanie strategii obrony czy próby przechytrzenia wyznaczającego zadania i wymagającego dyscypliny nauczyciela. Jeśli nauczyciel zaprowadzi takie dobre stosunki, nie będzie musiał zmieniać ról, być twardym kapralem lub udawać cnotliwego lub nieludzkiego. Dopóki te stosunki nie będą dobre, nawet najlepsze metody nauczania okażą się bezużyteczne.

Musimy dokumentować, co dziecko przynosi, bo nigdy nie wiemy do czego dojdziemy. Ważne jest, aby zrozumieć, że: DZIECKO – jest kompletne, bogato doświadczone, „produkuje” wiedzę. Pedagog powinien pytać siebie, co jeszcze może zrobić, aby umożliwić dziecku produkowanie wiedzy. Dziecko nie powinno brać wiedzy, a ją odkrywać.

Spojrzenie na nasze zadania:

• Czy dziecko jest częścią procesu
• Czy tylko niosę jako pedagog  to, co posiadam
• Gdzie jest optymalny środek: nauczyciel i dziecko jako partnerzy

Ważna jest praca przez projektowanie:

• Daje dzieciom możliwość myślenia i refleksji
• Aby uczyć się wspólnie
• Odkrywać i przeżywać różnymi zmysłami
• Patrzenie i odkrywać prawdę  rożnymi metodami
• Próbowanie różnych teorii
• Nauka przez zabawę – bycie kreatywnym
• Dziecko – częścią naszych działań, ma wpływ na to, co robimy
• Dziecko w centrum podczas procesu nauczania
• Naszą pracę budujemy na pytaniach dziecka.

Ważny jest cały proces działania, a nie końcowe osiągnięcie. Ważne są hipotezy dzieci, ich refleksje.

Trudności jakie spotykamy:

- jak zaplanować, jak ująć zagadnienie aby dziecko samo doszło do tego jak coś zrobić.

- jak uświadomić rodzicom, ze ważny jest proces powstawania a nie efekt końcowy.

- obserwacja dzieci podczas działań, notowanie tego co występuje przy pracy, jakieś odmienne zachowania, zapisywanie wniosków.

- nauczyciel przychodzi z pewnymi doświadczeniami, ale nigdy nie wie co się z tym zadzieje

- to co nauczyciel widzi podczas obserwacji to tylko jego subiektywne odczucia. Istotne jest stworzenie sprawiedliwego obrazu dziecka. Ktoś postronny powinien swoimi oczami spojrzeć również.

REFLEKSJA i AUTOREFLEKSJA– cały czas komunikować się z otoczeniem.

Mamy wpływ na to, co robią dzieci, ale nie mamy wpływu jak to się potoczy, rozwinie. Trzeba pamiętać, że nasze spojrzenie jest subiektywne, niekoniecznie prawdziwe.. Dlatego ważne jest spojrzenie z różnych stron – refleksja; i dopiero to da prawdziwy obraz dziecka czy sytuacji. Dziecko jest uzależnione od warunków, które mu stworzymy.

Pedagogów powinna charakteryzować etyka. Nie należy wyśmiewać się z dzieci; widzieć pozytywy. Motorem naszej pracy powinny być pytania nasze i dzieci.